Gerçek mi Kurgu mu? - Yeni Dişlilerde Seasoning Yapmaya İhtiyaç Var mı? The Real Sprometheus

Bu konu üzerine neredeyse hiç düşünmemiştim, üstüne de durup bir espresso değirmeninde ya da filtre değirmeninde "seasoning" yapmaya yeltenmemiştim. Sebebi ise fark edilecek bir fark yaratıp yaratmayacağı ve bunun kahve maliyeti ve zaman maliyetine değip değmeyeceği sorusuydu. Test etmeden de düşündüğümde bana şahsi olarak mit gibi geliyordu konu. Çünkü bu konuda olmasa da bazı yine üstüne çok düşülen, düşünülen konuları eğitimlerde kör tadım yaptığımda ya da yaptırttığımda hemen hemen kimsenin fincanlar arası farkları bulamaması idi.

The Real Sprometheus güzel bir test deneme videosu çekmiş. Test için hem filtre hem espresso demleyip Atago kahve refraktometresinin bir modelini kullanarak TDS, Ekstraksiyon ölçümleri yapmış, elek ölçümleri yapmış (elle sallama/Kruve), lezzet karşılaştırması yapmış.

Lezzet elbet de kör tadım olmadığı sürece özellikle çok subjektif olabilir. Ancak diğer sonuçlar "Seasoned" olmuş bıçakla yeni sıfır bıçağın arasında öğütme farkının neredeyse olmadığını gösteriyor. Videoda dikkat ettiğim tek ciddi gözlemlenebilir farkın öğütme süresi olduğunu söylemesi oldu o da çok dramatik bir farkla değil.

Elbette videoda çeken kişinin de bahsettiği üzere bu bir laboratuvar seviyesinde test değil. Konu tek bir değirmen, tek bir dişli tipi, tek bir dişli markası ile test edilmiş çünkü. Değişken çok ve yüzde yüz kanıya varılabilmesi için tez seviyesinde bir araştırma test modeliyle yapılması lazım ancak bu deneme bir yargı ve kanıyı bir miktar da olsa bile değiştirebilir. Üzerine düşündürtebilir.

Üstüne bu konu üzerinde konuşulsun isterim. Aksini gösteren testler varsa da paylaşılsın veriler, Seaosing konusu zenginleşsin.

Video:

Konu hakkında bildiklerim sizlerden duyduklarımdan ibaret ve hiç merak edip de araştırmadım doğrusu. Ama bu tür konularda ilk çıkış noktasına bakıp oradan yorum yapmak mantıklı geliyor. Şimdinin son modern teknoloji ile üretilmiş ürünlerin birbiriyle olan benzerlikleri ve tutarkılıkları çok yüksek iken eskiden yarı otomatik veya sadece elle üretilen ürünlerde tutarlı üretim mutlaka daha azdı. Şimdiki gibi çelik olmayan burr'ların makul bir yere oturması, dönen milin yatağına tam anlamıyla oturup daha iyi değil ama daha tutarllı öğütüm yapmaya başlıyor olması bu ihtiyacı doğurmuş olabilir. Şimdilerde de ihtiyaç neredeyse kalmamış seviyelerine inmiştir. Fiziksel ölçümler için bu speküle edersek, lezzete olan katkısı da ilk öğütümler için de ilk kahvelerin tüm yeni iç aksamı yağlarken kaybettiği yağlar, ve daha çok sürtündüğü için biraz daha zorlanması ve ısınması gibi konuların lezzete olan etkilerinden olduğunu düşünebiliriz belki

Biraz da marketing modası sanki. 2k dolarlık değirmende Pre-seasoning yaptık diye belirtme ihtiyacı hissetmişler

@orkunustel çok güzel bir konu olmuş. Ben de ucundan gördüklerimi/hissettiklerimi yazayım.

Bir dişlinin terbiye edildikçe iyileştiğini gözle görülür bir şekilde henüz deneyimleyemedim.

Değirmenler kullandıkça iyileşiyor gibi geliyor ama bu bir placebo etkisi mi? Ben değirmene alışıyor olabilir miyim? Tadına mı alışıyorum? Ekipman çalıştıkça kullanılan malzemeler birbirlerine daha uyumlu olmaya mı başlıyor karar veremedim.

Mazzer değirmenler hakkında epeydir deneyim sahibiyim. Sıfırdan açıp kullandığımız farklı özelliklerde bir çok Mazzer var. Öğütümde ne değişti derseniz pek ölçülebilir birşey değişmiş gibi değil.

Zamanla öğütümde topaklanma azaldı gibi geliyor. Nedeni büyük ihtimalle topaklanma önleyici metal parçaların kullanıldıkça esneyip daha verimli çalışması olabilir.

Kullandığım el değirmenlerinde de yıllar içerisinde majör bir öğütüm değişimi hissetmedim.

Belki Ssp dişlilerde çok hissedilen bir şeydir. (Ssp kullanmadım hiç.)

Sonuç olarak; yeni bir değirmen aldığımda seasoning işlemi yapmaya ikna olmuş değilim.

Burada da Jonathan'ın bir araştırması var. Düz bıçaklarda sanırım daha çok etki ediyor.


Benim değirmen denemelerimde bu zamana kadar öğütüm farkı gördüğüm değirmenler Kinu ve J-Max di. Tabii ki profesyonel testler yapmıyorum ama parçacık dağılımı bir süre sonra iyileşmişti. Filtrede fincanlar biraz daha temiz çıkmıştı. İkiside Italmill kaplamalı bıçaklar kullanıyor. Belki bu da bir etken olabilir.

İlk başlarda keskin köşeler biraz kırılıyor sanırım. Gözle görmek için mikroskop altında kayıt almak lazım. Keskin köşe yuvarlatma gibi bir süreç ama mikro boyutta oluyordur.

El değirmenlerde (konik bıçaklı), özel bir kesici değilse, seasoning ihtiyacı bence çok değil. En azından gözlemim bu şekilde. Dediğim gibi kaplamalı bıçaklarda durum farklı olabilir.

Şimdi üstadlar camdan bardaklara 3 bin tl para verdim. Vicdanımı rahatlatmak için "yaw şöyle güzel böyle güzel" diye diye bir hal oldum. Her şeyi onlarda içiyor her güm elimde yıkıyor güderi ile parlatıp baş köşeme koyuyorum. Soran olursa "tadı o kadar değiştiriyor ki başka bardakta içemez oldum" diyorum. Şimdi ne bilim bir fark oluyordur ama sanki benim çabamın bana yaşattıklarına benzer gibi hissettiklerim. Emek verince insana bir başka görünüyor her şey. Hi-fi meraklıları var kablo kullanıldıkça performansı değişiyor diyen :/ Bence onlar gibi olmasak iyi olur hayat çok zorlaşır

Comandante'den sonra daha çok espresso ve türk kahvesi için tercih edilen J-Max'e geçiş yaptığımda ilk fark ettiğim çıkardığı toz oranıydı. Hatta @teyyaredenkahve durumu söylediğimde kullandıkça azalacak dedmişti. Çok mantığıma yatmasa da mühendis adam vardır bir bildiği dedim.
Gerçekten 2 ayın sonunda bence öğütümde bir değişim oldu ve parçacık dağılımı değişti.
Bu farkı demleme yatağında çok daha iyi bir şekilde görebiliyorum. Bu güzel konu için @orkunustel ayrıca çok teşekkür ederim.

Aramızda metalurji mühendisi varsa bence konu biraz daha net bir yere gidebilir. Ben dünyanın bıçak yapılabilecek en iyi toz metal çeliklerinden kendime bushcraft bıçaklar yapmış birisiyim bu alanda uzman vs. değilim ama araştırmalar sonucu biraz bilgi ve birikimim var diyebilirim. Benim düşüncem seasoningin bıçaklar üzerindeki tek etkisi bıçakların çapaklarının alınması doğrultusunda oluşabilecek olumlu sonuç. Keza Cihan hocanın da dediği gibi motor rodajı mantığında bir çok parçanın birbiri ile daha uyumlu çalışabilir hale gelmesi de var. Rodaj ağırlıklı olarak araba motorundan bilinse de tüm mekanik aksamlar için geçerlidir. Günümüzde torna çok ilerledi çok daha ince işçilikten dolayı gerek yok dense de, eskisine nazaran tabiki de daha az olsa da ihtiyaç vardır sıfır bir arabanın 1000 km'de yağını değiştirseniz yağın içindeki metalize atığı gözlemleyebilirsiniz.

Her neyse çok basitçe anlatmak adına şöyle bir örnek vereceğim, gözle bakıldığında mükemmel görünen değirmen bıçakları aslında mikroskop altında çok kötü bileye sahiptir çünkü seri üretim bir torna makinesi ile mükemmel bir bileme yapmak mümkün değildir. (ssp burrların bence en büyük artısı kaliteli malzeme kullanmasının yanı sıra daha ince işçilik ile üretimin çok daha uzun sürmesi) Hal böyle olunca da gözle görülmeyen mikro çapaklar zamanla biraz daha azalarak bıçağın totali daha "standart" hale geldiğinden çıktısı da o şekilde değişecektir. Zamanla toz azalması bundan olabilir. İyi bir bıçak bileme 6000 kuma kadar gider, tornadan çıkan öğücü dişlileri ise kaba tahminimle maksimum 400 kuma falan tekabül eder sanırım (ne kadar yüksek o kadar iyi)

Şuraya yapılan bir bıçak bilemenin yakın çekim görüntülerini de bırakıyorum hızlıca ilerlere tıklayarak söylemek istediğimi anlayabilirsiniz:

Sonuç olarak yorumum sadece mantık üzerine kurulmuş bıçak ve metal üzerineydi. Şahsi fikrim ise ortalama-iyi bir değirmenin bıçağında bu düzeyde bir değişimi tadarak anlaşılabilir olmasının bana fazla fütüristik ve abartı geldiği yönünde


Youtube'da arifin manchestera attığı gole denk gelmek gibi konuya nerden geldim bilmiyorum bile, niye bu kadar yazdım onu da hiç bilmiyorum